Koen, een 31-jarige data-analist uit Haarlem, is onlangs slachtoffer geworden van geraffineerde oplichting waarbij hij ruim 100.000 euro aan cryptovaluta verloor. Zijn verhaal benadrukt de groeiende risico’s van cybercriminaliteit en digitale oplichting, zelfs voor mensen met een uitgebreide kennis van internet, IT en digitale veiligheid.
Koen, geboren en getogen in Haarlem, noemt zichzelf een ‘data-nerd’. In 2017 begon hij met het investeren in cryptocurrency, aanvankelijk met bescheiden bedragen. Zijn passie voor technologie en digitale veiligheid zorgde ervoor dat hij zijn cryptomunten goed had beveiligd. Toch werd hij slachtoffer van spoofing, een veelvoorkomende en geraffineerde oplichtingstechniek waarbij criminelen de afzender van een e-mail, sms of telefoontje vervalsen.
Zo ontving Koen deze maand op een avond een overtuigende sms die afkomstig leek van zijn cryptohandelsplatform Bitvavo. In de berichtgeving werd hij gewaarschuwd voor een ongebruikelijke inlogpoging vanuit Duitsland in zijn account. Onder druk en paniek volgde Koen de instructies in de sms. “Het telefoongesprek met de zogenaamde fraudeafdeling dat zelfs begon met een heus telefonisch keuzemenu, was zo professioneel en geloofwaardig dat ik er volledig intrapte,” vertelt Koen. “Het was gewoon één groot toneelstuk waar meerdere oplichters een rol in hadden.”
Inspelen op emoties
De oplichters speelden in op de angst van Koen om zijn investeringen te verliezen. In een telefonisch contact waar hij werd doorverbonden met verschillende ‘collega’s’, werd hij overgehaald om met zijn crypto account in te loggen via een ‘speciale en beveiligde website’. “Het voelde alsof ik goed bezig was en dat deze specialisten mij echt bijstonden. De klap kwam pas de volgende dag toen ik ontdekte dat mijn geld verdwenen was. Ik was in shock.“
Hoewel hij direct actie ondernam door aangifte te doen, zijn tegoeden te traceren en een juridische procedure te starten tegen de betrokken handelsplatforms, blijft de kans op terugbetaling klein. “De ironie is dat ik zelf altijd erg strikt ben met mijn online veiligheid, maar ik heb de deur zelf geopend door mijn wachtwoord in te voeren op een nepwebsite,” aldus Koen.
Politie en burgemeester waarschuwen
Roxy Meints – Spaargaren, woordvoerder bij de politie Noord-Holland, benadrukt hoe geraffineerd oplichters te werk gaan: “Cybercriminelen spelen in op het emotionele deel van ons brein om ons vanuit angst en stress te laten handelen. Ze hopen dat je in de haast waardevolle gegevens achterlaat, zoals bij Koen, die zijn gebruikersnaam en wachtwoord invoerde door een spoofingtruc van oplichters. Stress, urgentie, angst, hebzucht, nieuwsgierigheid en vertrouwen zijn de vijf meest gebruikte psychologische technieken door cybercriminelen. Emoties maken ons menselijk, maar bij een urgent probleem, vreemd verzoek of te mooie aanbieding geldt: blijf kritisch en neem geen overhaaste beslissingen.”
Burgemeester Jos Wienen van Haarlem herkent de verschuiving van criminaliteit naar de online wereld. “Als overheid zetten wij alle zeilen bij om samen met politie en het Openbaar Ministerie deze cybercriminelen de pas af te snijden. De hulp van inwoners die hun persoonlijke verhaal delen is daarbij meer dan nuttig. Het kan ons allemaal overkomen, en alleen samen kunnen we de weerbaarheid van onszelf en de mensen om ons heen versterken. Ik ben blij met het project hetslachtofferspreekt.nl, waaraan meerdere gemeenten uit de eenheid deelnemen. Blijf alert en doe altijd aangifte als je slachtoffer bent geworden! De politie kan alle informatie gebruiken om criminele netwerken aan te pakken.”
Anderen waarschuwen
Koen roept anderen op om alert te blijven en altijd officiële verificatietools van bedrijven te gebruiken om verdachte berichten te controleren. “Als het mij kan overkomen, kan het iedereen overkomen. Ik heb mijn verhaal aangeboden via de campagnewebsite www.hetslachtofferspreekt.nl om zo te helpen voorkomen dat anderen ook hun geld verliezen aan geraffineerde oplichters.”
Deel ook je ervaring
Wil je na het lezen van dit artikel jouw ervaring ook (anoniem) delen om anderen te behoeden voor internetcriminaliteit? Bezoek dan www.hetslachtofferspreekt.nl. Je kunt je ervaring samen met je contactgegevens ook mailen naar cybernhveilig@haarlem.nl. Wij gaan vertrouwelijk om met je informatie. Onze communicatiespecialist neemt eerst contact met je op en bekijkt samen met jou hoe we anderen met jouw verhaal kunnen behoeden voor digitale oplichting en online fraude.
